Metodyka badania

Wiek pozyskanej zwierzyny do momentu, w którym osobnik wymienił wszystkie zęby mleczne na stałe można określić z dokładnością do kilku miesięcy. Jest to w zdecydowanej większości ocena wysoce prawdopodobna i nie budząca wątpliwości jak również nie nastręczająca problemów.

Sprawa ma się zgoła inaczej w przypadku, gdy ubity zwierz jest osobnikiem starszym, który pełną gamę zębów stałych wykształcił już kilka lat przed pozyskaniem. W takim przypadku, do celów łowieckich, na potrzeby oceny prawidłowości odstrzału, komisje PZŁ szacują wiek na podstawie stopnia starcia zębów w żuchwie (metoda łowiecka oceny wieku). W wielu przypadkach szacunek ten jest prawidłowy i spójny z faktycznym wiekiem pozyskanej zwierzyny, jednakże błędy w szacowaniu wieku metodą łowiecką dla poszczególnych osobników mogą sięgać nawet 3 lat. Wynikają one z wielu czynników, takich jak preferencje osobnicze (twardość zębów), skład pożywienia oraz różnice w zasiedlanym biotopie.

Aby dokładnie i z dużą pewnością określić wiek odstrzelonych zwierząt do dyspozycji mamy kilka metod laboratoryjnych (histologicznych). W laboratorium korzystam zarówno z metod prostych (Eidmanna/Riecka czy Mitchella), mających specyficzne ograniczenia jak również z bardziej zaawansowanej i o wiele trudniejszej w przeprowadzeniu metody Klevesala i Kleinenberga. Ta ostatnia w ogólnym rozrachunku jest metodą najskuteczniejszą lecz wymagającą wykonania szeregu specjalistyczncyh prac tzn.: odwapniania zęba, odpowiedniego jego przeprowadzenia, cięcia na kriostacie (ewentualnie cięcia na mikrotomie z zastosowaniem modyfikowanej metody ksylenowej), barwienia preparatu, jego zaklejenia a na koniec obserwacji (liczenia warstw) BF pod mikroskopem.

W dużym skrócie ocena wieku metodą laboratoryjną bazuje na specyficznym zjawisku jakim jest cykliczne odkładanie się warstw zębiny wtórnej w kanale siekacza bądź cementu wtórnego na jego korzeniu oraz pomiędzy korzeniami zębów bocznych i na ich korzeniach. W procesie tym mamy do czynienia z dwoma rodzajami warstw, warstwą wzrostu - szerszą i jasną odkładaną od wiosny do jesieni oraz warstwą spoczynkową - wąską i ciemną odkładaną od jesieni do wiosny. Proces ten można porównać do liczenia ilości słojów w przekroju poprzecznym drzewa lub rocznych przyrostów ślim u muflona.

W zależności od gatunku zwierzyny oraz zęba, na którym opieramy się w trakcie badania istnieje konieczność uwzględnienia poprawek (współczynników korekcji) związanych z czasem ich wyrastania aby otrzymać prawidłowy wiek ubitego zwierza (rok życia).